Reflü Olanlar Ne Yememeli?

Reflü Nedir?

Reflü, tıbbi adıyla gastroözofageal reflü hastalığı (GERD),mide içeriğinin yemek borusuna (özofagus) geri kaçmasıyla oluşan kronik bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır.

Normalde mide ile yemek borusu arasında yer alan alt özofageal sfinkter (LES) adı verilen kas halkası, mide asidinin yukarı çıkmasını engelleyecek şekilde çalışır. Ancak bu kas yeterince güçlü değilse veya sık gevşiyorsa, asit yemek borusuna sızar ve yanma, ağrı, ağıza acı su gelmesi gibi semptomlara neden olur.

Reflü, zamanla yemek borusunda iltihaplanma, ülser ve hücresel hasara yol açabilir. Bu durum, özellikle yaşam kalitesini olumsuz etkileyen kronik bir hal aldığında, ciddi bir sağlık sorunu haline gelir.

Sigara içmek, LES kasını zayıflatabilirken; alkol, çikolata, kafein, nane gibi bazı gıdalar da sfinkterin gevşemesine neden olabilir. Ayrıca, mide boşalmasının yavaşlaması (gastroparezi) reflüyü kötüleştirebilir. Stres ve yetersiz uyku gibi yaşam tarzı faktörleri de dolaylı olarak reflüye katkıda bulunabilir.

Reflü Tedavisi Nasıldır?

Reflü tedavisinde temel amaç, mide asidinin yemek borusuna zarar vermesini önlemek ve semptomları kontrol altına almaktır. İlk aşamada yaşam tarzı ve beslenme değişiklikleri önerilir. İlaç tedavisi genellikle proton pompa inhibitörleri (PPİ) ve H2 reseptör blokerleri ile yapılır.

Bu ilaçlar mide asidini azaltarak semptomları kontrol altına alır ve özofagusun iyileşmesine olanak tanır. Ancak bazı hastalarda ilaçlara rağmen belirtiler devam edebilir. Bu durumda ileri tetkikler gerekebilir ve nadiren cerrahi tedavi gündeme gelir. Fundoplikasyon adı verilen cerrahi yöntemde, mide üst kısmı yemek borusunun çevresine sarılarak sfinkter güçlendirilir. Özellikle ilaç kullanımına rağmen reflüsü devam eden, yemek borusunda ciddi hasar oluşan veya mide fıtığı olan hastalarda bu yöntem tercih edilir.

Reflü Olanlar Ne Yememeli?

Reflü hastalarının uzak durması gereken gıdalar, mide asidini artıran ya da alt özofageal sfinkteri gevşeten besinlerdir. Bunların başında çikolata, kafeinli içecekler (kahve, kola),alkol, kızartmalar, yüksek yağ içeren yiyecekler, nane, domates ve domates ürünleri gelir. Baharatlı yiyecekler, narenciye ve sirkeli gıdalar da mide asiditesini artırarak reflüyü tetikleyebilir. Soğan ve sarımsak gibi bazı sebzeler bazı kişilerde semptomları şiddetlendirebilir. Ayrıca gazlı içecekler, mide basıncını artırarak reflüye neden olabilir. Yatmadan hemen önce yemek yemek ya da aşırı büyük porsiyonlar tüketmek de mide içeriğinin yukarı çıkma riskini artırır.

• Yağlı ve Kızartılmış Gıdalar: Yüksek yağ içeriği mide boşalmasını geciktirir ve mide basıncını artırır. Bu durum alt özofageal sfinkterin gevşemesine ve mide asidinin yukarı kaçmasına neden olabilir. (Kaynak: American Gastroenterological Association)
• Çikolata: Çikolatada bulunan teobromin, LES kasını gevşeterek reflüyü tetikler. Aynı zamanda yağ ve kafein içerdiği için riski artırır. (Kaynak: National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases)
• Kafeinli İçecekler: Kahve, siyah çay ve enerji içecekleri LES gevşemesine katkıda bulunur. Kafein ayrıca mide asidini artırabilir. (Kaynak: Mayo Clinic)
• Alkol: Alkol hem mide asidi üretimini artırır hem de sfinkter fonksiyonunu bozar. Özellikle şarap ve bira, reflü şikâyetlerini sıklaştırabilir. (Kaynak: Cleveland Clinic)
• Nane ve Naneli Ürünler: Nane, özellikle spearmint ve peppermint türleri, sfinkteri gevşeterek mide içeriğinin yukarı çıkmasına neden olabilir. (Kaynak: Harvard Health Publishing)
• Domates ve Domates Ürünleri: Domates yüksek oranda asidik bir sebzedir. Ketçap, domates sosu, salça ve çiğ domates de aynı şekilde mide asiditesini artırır. (Kaynak: Johns Hopkins Medicine)
• Turunçgiller ve Narenciye Suları: Portakal, limon, greyfurt gibi meyveler ve bu meyvelerin suları, doğal asitleri nedeniyle mide zarını tahriş edebilir ve reflüyü kötüleştirebilir. (Kaynak: American College of Gastroenterology)
• Baharatlı Yiyecekler: Acı biber, karabiber, sarımsak, soğan gibi baharatlı veya keskin gıdalar mide asidini uyarır ve yemek borusunda yanma hissini şiddetlendirir. (Kaynak: Stanford Health Care)
• Gazlı İçecekler: Soda ve gazlı meşrubatlar mide hacmini artırarak sfinktere baskı yapar, bu da asidin yemek borusuna kaçmasına neden olur. (Kaynak: University of Michigan Health)
• İşlenmiş Etler: Salam, sucuk, sosis gibi yüksek yağlı ve koruyucu katkı maddesi içeren et ürünleri reflü semptomlarını artırabilir. (Kaynak: British Medical Journal - BMJ)
• Hamur İşleri ve Fast-Food Ürünler: Pizza, hamburger, börek gibi yüksek yağ, rafine karbonhidrat ve katkı maddesi içeren yiyecekler reflüyü tetikleyici potansiyele sahiptir. (Kaynak: Journal of Gastroenterology)
• Sirkeli ve Turşulu Gıdalar: Aşırı asidik oldukları için mide zarını tahriş edebilirler ve hassasiyeti artırabilirler. Özellikle aç karnına tüketildiklerinde risklidir. (Kaynak: WebMD)
• Şekerli Tatlılar ve Pastalar: Yüksek şeker içeriği sindirimi zorlaştırır. Yağla birleşen şekerli gıdalar mideyi daha fazla yorar ve reflü atağını tetikleyebilir. (Kaynak: American Journal of Clinical Nutrition)

Yemeğin ardından en az 2-3 saat geçmeden yatılmamalı, mümkünse hafif yürüyüş yapılmalıdır. Ayrıca, su tüketimi yemeklerle birlikte aşırıya kaçmadan düzenlenmeli; yemek sırasında çok fazla sıvı alınması mide hacmini artırarak reflüyü tetikleyebilir.

Reflüyü Önlemek İçin Neler Yapılır?

Reflüyü önlemek için uygulanabilecek en etkili yöntem, yaşam tarzı değişiklikleridir. Fazla kiloların verilmesi, reflü riskini ciddi ölçüde azaltır. Sigara ve alkol kullanımı bırakılmalıdır. Yatak başının 15-20 cm kadar yükseltilmesi, gece reflüsünü engellemekte faydalı olabilir.

Sırt üstü yatmak yerine sol yan tarafa yatmak da mide asidinin yemek borusuna kaçmasını azaltır. Dar kıyafetlerden, özellikle karın bölgesini sıkan giysilerden kaçınılmalıdır.

Stres yönetimi ve düzenli uyku alışkanlıkları da genel mide sağlığına katkı sağlar. Ayrıca bazı kişilerde reflü tetikleyicileri kişisel farklılıklar gösterebilir; bu nedenle bir "semptom günlüğü" tutarak hangi gıdaların reflüyü artırdığını belirlemek ve bunlardan kaçınmak önemlidir.